Jeśli chcesz poznać smak prawdziwej kuchni Zagłębia Dąbrowskiego, koniecznie ugotuj zalewajkę zagłębiowską! To gęsta, sycąca zupa na bazie zakwasu żytniego, pełna prostych, ale aromatycznych składników: ziemniaków, cebuli i chrupiących skwarków. Choć przypomina śląski żur, to jednak ma łagodniejszy, bardziej domowy smak – nie tak kwaśny i esencjonalny, a bardziej stonowany, idealny na codzienny obiad. Dawniej zalewajka była jednym z podstawowych dań biedniejszych rodzin w Sosnowcu i całym Zagłębiu. Gotowano ją szybko, tanio i z tego, co było pod ręką – zakwas, ziemniaki, cebula, trochę boczku lub słoniny. Dziś powraca na stoły jako regionalny przysmak, który warto odkryć na nowo!
To danie idealnie sprawdzi się w chłodniejsze dni, kiedy masz ochotę na coś rozgrzewającego i treściwego. Jest też świetną propozycją na rodzinny obiad, szczególnie jeśli chcesz poczuć klimat dawnych, tradycyjnych potraw z Sosnowca. Aromat podsmażonej cebuli i chrupiących skwarków unosi się nad garnkiem, a lekko kwaskowa nuta zakwasu sprawia, że każdy kęs tej zupy to czysta przyjemność!
Przepis na zalewajkę zagłębiowską
Porcja dla: 4 osób
Czas przygotowania: 50 minut
Składniki:
- 1 litr zakwasu żytniego (domowego lub ze sklepu)
- 1 litr wody
- 500 g ziemniaków
- 1 duża cebula
- 150 g boczku lub słoniny
- 2 liście laurowe
- 3-4 ziarna ziela angielskiego
- 2 ząbki czosnku
- 1 łyżeczka majeranku
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
-
Przygotowanie ziemniaków: Obierz ziemniaki, pokrój je w kostkę i przełóż do garnka. Zalej wodą, dodaj liście laurowe oraz ziele angielskie i gotuj na średnim ogniu przez około 15 minut, aż będą miękkie.
-
Smażenie cebuli i boczku: W międzyczasie pokrój boczek (lub słoninę) w drobną kostkę i wrzuć na rozgrzaną patelnię. Smaż na małym ogniu, aż wytopi się tłuszcz, a boczek stanie się chrupiący. Dodaj pokrojoną w drobną kostkę cebulę i smaż razem przez kilka minut, aż cebula się zeszkli i nabierze złocistego koloru.
-
Łączenie składników: Gdy ziemniaki będą już miękkie, do garnka z wodą wlej zakwas żytni, cały czas mieszając. Gotuj na małym ogniu przez około 10 minut, aby smaki dobrze się połączyły.
-
Dodawanie przypraw: Przeciśnij przez praskę czosnek i dodaj do zupy razem z majerankiem. Dopraw solą i pieprzem według własnego smaku.
-
Końcowe wykończenie: Na sam koniec wrzuć do zupy podsmażony boczek i cebulę, razem z tłuszczem, który wytopił się podczas smażenia. Wymieszaj i gotuj jeszcze 2-3 minuty.
-
Podanie: Zalewajkę podawaj na gorąco, najlepiej z pajdą świeżego chleba na zakwasie – tak jak robiono to w dawnych czasach w Zagłębiu!
Z czym podawać zalewajkę?
Klasycznie zalewajka nie wymaga dodatków, ale jeśli chcesz urozmaicić smak, możesz podać ją z:
✔ ugotowanym na twardo jajkiem, pokrojonym na połówki, które doda treściwości,
✔ grzankami z chleba żytniego, podsmażonymi na tłuszczu z boczku,
✔ łyżką śmietany, jeśli wolisz łagodniejszy smak.
Jak zmodyfikować przepis?
- Jeśli chcesz przygotować wersję fit, zamień boczek na chudą wędzoną szynkę lub pomiń tłuszcz i dodaj więcej przypraw, np. kminek dla lepszego aromatu.
- Możesz też spróbować wersji wegetariańskiej – zamiast boczku dodaj wędzoną paprykę w proszku i więcej cebuli, co nada potrawie lekko dymnego smaku.
- Chcesz mocniejszego smaku? Dodaj więcej zakwasu – zalewajka stanie się bardziej wyrazista i kwaskowa, zbliżając się do śląskiego żuru.
Tradycyjne potrawy z Sosnowca mają niepowtarzalny charakter – proste składniki, bogaty smak i historię sięgającą dawnych lat. Zalewajka zagłębiowska to idealny przykład takiego dania – jeśli jeszcze jej nie próbowałeś, koniecznie ugotuj ją w swojej kuchni.
