Pojęcie socjopaty w ostatnich latach stało się dosyć popularne, także w języku potocznym, przez co nie zawsze jest odpowiednio definiowane. Socjopatia jest zaburzeniem, występującym w klasyfikacji DSM-V. Kim jest socjopata, jak go rozpoznać i czy to zaburzenie można leczyć?
Kim jest socjopata?
Socjopatia to zaburzenie wchodzące w skład osobowości dyssocjalnej (antyspołecznej), czyli poważnego problemu występującego u pewnej części społeczeństwa. Antyspołeczne zaburzenie osobowości cechuje się przede wszystkim lekceważeniem zasad społecznych, nieprzestrzeganiem prawa, manipulowaniem, oszukiwaniem innych, a także lekkomyślnością i skłonnością do zachowań niebezpiecznych i ryzykownych. Socjopata jest więc osobą o następujących cechach:
- nie ma szacunku wobec innych ludzi, norm społecznych, reguł,
- jest manipulantem i arogantem,
- chętnie wchodzi w związki z osobami słabymi psychicznie,
- często zmienia miejsca zatrudnienia i zamieszkania,
- czerpie przyjemność z zadawania bólu innym ludziom,
- nie rozumie pojęcia empatii,
- nie wchodzi w bliskie, rzeczywiste, oparte na szacunku, relacje z innymi ludźmi,
- jest osobą egocentryczną, a winą obarcza innych.
Objawy socjopatii mają różnorodne nasilenie, a w ich zakres nie zawsze wchodzą wszystkie wyżej wymienione cechy.
Jak rozpoznać socjopatę?
Mogłoby się wydawać, że socjopata ma tyle cech charakterystycznych, że łatwo można go rozpoznać. W rzeczywistości sprawa wygląda nieco inaczej, ponieważ socjopaci często powierzchownie są bardzo sympatycznymi ludźmi, mają dobrą pracę, a także posiadają rodziny. Dopiero po pewnym czasie można zauważyć różne dziwne zachowania, a także stać się ofiarą manipulacji oraz cierpień. Socjopata zwykle od samego początku nie narusza praw innych ludzi, tylko im głębiej wchodzi w relacje, tym bardziej pokazuje swoje prawdziwe „ja". Nawet po zranieniu drugiej osoby, wywołaniu cierpienia oraz innych zdarzeniach, socjopaci nie odczuwają wyrzutów sumienia, ani nie przejawiają zachowań empatycznych. Osoby takie wykazują często przeciętną lub nieco wyższą inteligencję, a także skłonność do manipulacji innymi ludźmi. Dodatkowo socjopaci posiadają zwykle pewnego rodzaju talent aktorski, dzięki czemu z łatwością zjednują sobie znajomych, a później robią z nich ofiary.
Czy socjopatię można leczyć?
Socjopatia to zaburzenie, które można i należy, leczyć. Zwykle socjopata nie zdecyduje się samodzielnie na poszukiwanie pomocy, a raczej za niego zrobią to jego bliscy lub znajomi. Leczenie jest dosyć długotrwałe i polega na zmianie postaw i zachowań. Pomocą zajmuje się psycholog, psychoterapeuta lub psychiatra, chociaż najczęściej wybiera się długotrwałą psychoterapię. Celem takiego działania jest zadbanie o to, aby socjopata spróbował się zmienić i inaczej patrzył na otaczający świat. W niektórych przypadkach konieczne jest przepisanie leków przez psychiatrę. Często pomaga psychoterapia poznawczo-behawioralna, która opiera się na zmianie przekonań i stereotypów poznawczych, a także na zadaniach domowych. Pomoc zapewni psycholog online lub psychoterapeuta, dlatego warto zgłosić się do specjalisty.
