Smog to problem wielu rejonów Polski, ale pod względem zanieczyszczenia powietrza Śląsk jest w czołówce. Właśnie z tego powodu wiele śląskich miast i miasteczek wprowadza zakaz palenia węglem. Alternatywą dla niego może stać się fotowoltaika.
Z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że 33 z 50 najbardziej zanieczyszczonych miast Unii Europejskiej to miasta polskie. Niestety, 10 z nich leży na terenie województwa śląskiego. Co roku z powodu smogu umiera prawie 50 tys. Polaków. Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym odpowiada za pół miliona przedwczesnych zgonów rocznie w Europie, a 80% tych zgonów jest spowodowana rakiem płuc i innymi chorobami układu oddechowego1. W tej sytuacji konieczne jest szukanie rozwiązań, które skutecznie i szybko poprawią jakość powietrza na Śląsku. W tych rozwiązaniach warto wziąć pod uwagę odnawialne źródła energii, a szczególnie fotowoltaikę, która w ostatnich latach przeżywa w Polsce prawdziwy boom.
Co generuje smog?
Smog, o którym tak często słyszymy, jest zjawiskiem atmosferycznym. Powstaje wtedy, gdy do atmosfery przedostają się różne zanieczyszczenia: tlenki siarki, azotu, pył zawieszony PM10 czy benzo[a]piren.
Aby skutecznie walczyć z zanieczyszczeniem powietrza, trzeba mieć świadomość, co najbardziej przyczynia się do generowania smogu. Zanieczyszczanie powietrza dokonuje się z różnych źródeł i działań człowieka. Ogromna ilość samochodów na śląskich drogach mogłaby wskazywać, że to właśnie środki transportu przyczyniają się w dużej mierze do powstawania smogu. Nic bardziej mylnego. Transport drogowy odpowiada jedynie w 8% za emisję pyłu PM10, a energetyka – w jeszcze mniejszym stopniu (7%). Dużym trucicielem jest oczywiście przemysł, który odpowiada w 20% za emisję PM10. Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza na Śląsku i w całej Polsce jest niska emisja (40%), czyli po prostu palenie w piecu. Niska emisja jest również w 84% źródłem rakotwórczego benzo[a]pirenu. Na Śląsku „kopciuchy” nadal mają się bardzo dobrze2.
Dlaczego zanieczyszczone powietrze jest groźne?
Oczywiście smog jest bardzo groźny dla zdrowia ludzi. Długotrwałe narażenie człowieka na zanieczyszczenia powietrza ma bardzo poważne konsekwencje. Smog powoduje:
- przedwczesne zgony z powodu chorób układu oddechowego, krwionośnego, chorób sercowo-naczyniowych itp.;
- przewlekłe choroby układu oddechowego, np. astmę;
- zmiany w funkcjach fizjologicznych;
- nowotwory płuc;
- osłabianie układu odpornościowego;
- większe obciążenie służby zdrowia;
- wzrost zużycia leków;
- absencję w pracy i szkole itd.
Wszystko to pokazuje, że smogu nie wolno lekceważyć. Najbardziej narażone na negatywne działanie zanieczyszczonego powietrza są dzieci i osoby starsze, ale tak naprawdę smog jest groźny dla każdego. Tymczasem na czele listy miejscowości o największym przekroczeniu poziomu dopuszczalnego dobowego stężenia pyłu zawieszonego PM10 (40 µg/m3) znajdują się śląskie miasta:
- Pszczyna – 55 µg/m3,
- Rybnik – 51 µg/m3,
- Myszków – 49 µg/m3,
- Wodzisław Śląski – 48 µg/m33.
Fotowoltaika w walce ze smogiem
Największym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest niska emisja, czyli po prostu palenie w piecu, a szczególnie w tzw. kopciuchach, których wiele nadal jest używanych na Śląsku. Władze śląskich miast coraz częściej zakazują ich używania, grożąc za to dotkliwymi karami. Jaką alternatywę mają Ślązacy? Wydaje się, że fotowoltaika w województwie śląskim może sprawdzić się najlepiej. To krok w bardzo dobrym kierunku, tym bardziej że właśnie trwa boom w Polsce na mikroinstalacje PV. To właśnie one stanowią większość działających w Polsce instalacji fotowoltaicznych. Eksperci z Instytutu Energetyki Odnawialnej przewidują, że na koniec 2020 roku łączna moc polskich instalacji PV osiągnie poziom 2,5 GW (na koniec maja było 1950 MW). Już teraz jesteśmy na piątym miejscu w Europie pod względem szybkości przyrostu mocy z fotowoltaiki4.
Nic dziwnego, że ta branża rozwija się bardzo szybko w Polsce – coraz więcej firm oferuje kompleksowe usługi w zakresie fotowoltaiki jak przygotowanie projektu, dobranie odpowiednich elementów instalacji, montaż, opieka pomontażowa i serwis, a nawet pomoc w uzyskaniu dopłaty na fotowoltaikę (np. Stilo Energy).
Dlaczego fotowoltaika może być skuteczna w walce ze smogiem? Należy do odnawialnych źródeł energii (OZE), które nigdy się nie wyczerpią i nie wpływają negatywnie na środowisko naturalne. Dzięki własnej produkcji energii elektrycznej mieszkańcy Śląska nie muszą się bać wysokich rachunków za prąd i mogą się przestawić z ogrzewania węglowego na elektryczne. W ten sposób można skutecznie wyeliminować „kopciuchy” z naszego województwa, zamieniając je na grzejniki elektryczne zasilane fotowoltaiką.
Do zalet fotowoltaiki należą:
- brak zanieczyszczania powietrza,
- uniezależnienie się od zewnętrznego dostawcy energii elektrycznej,
- wyeliminowanie dużych rachunków za prąd,
- możliwość oddawania nadwyżki produkcji energii elektrycznej do sieci elektroenergetycznej i odbieranie jej, gdy zajdzie taka potrzeba.
Nasłonecznienie na Śląsku
Mapa nasłonecznienia przygotowana przez Polskie Towarzystwo Fotowoltaiki pokazuje, że obszar Śląska ma optymalne warunki do tego, żeby instalować tam panele fotowoltaiczne. Średni roczny poziom nasłonecznienia wynosi co najmniej 1080 kWh/m2, a w niektórych miejscach – 1160 kWh/m2. Na przykład fotowoltaika w Katowicach pozwala wyprodukować średnio 1031 kWh/kW w ciągu roku, a nasłonecznienie wynosi tam średnio 1269 kWh/m25.
Smog to ogromne zagrożenie dla ludzi i duży problem, z którym Polska zmaga się od lat. Jeśli jednak nie będziemy skutecznie walczyli z zanieczyszczeniem powietrza, będzie coraz bardziej odbijało się na naszym zdrowiu. Nowoczesne rozwiązania, takie jak fotowoltaika, mogą stać się ważnym orężem w tej walce.
1 Źródło: https://powietrze.slaskie.pl/content/wplyw-zanieczyszczen-powietrza-na-zdrowie-ludzi
2 Źródło: https://polskialarmsmogowy.pl/polski-alarm-smogowy/smog/szczegoly,skad-sie-bierze-smog,18.html
3 Źródło: https://polskialarmsmogowy.pl/index/smogwpolsce
4 Źródło: https://swiatoze.pl/rynek-fotowoltaiki-w-polsce-2020-najnowszy-raport-ieo/
5 Źródło: http://pv.home.pl/pv-pl/wp-content/uploads/2013/04/Poland-naslonecznienie-PV-Poland.pdf
